Шоҳида эрта тонгда телефон қўнғироғидан чўчиб уйғонди. Уйқусираганча пайпасланиб телефон гўшагини қулоғига тутди. - Алло.. - Шоҳи. Бу менман. Тинчмисизлар?- бу собиқ эрининг овози эди. - Раҳмат. Тинчликми, эрта тонгда йўқлаб қолибсиз? - Юрагим сиқилиб кетди. Сени кўргим келяпти. - Яхши. Уйга келаверинг. - Йўқ. Кўчада учрашамиз, яхшиси. Болалардан уяламан. - Хўп. Шоҳида эри Муталиб билан 15 йил аввал университетда танишган. Бир- бирларига меҳр қўйиб, турмуш қуришди. Ҳаётнинг энг қийин, оғир дамларини бирга кечиришди. Аста-секин эри ишга жойлашди, ўзи эса кетма –кет фарзанд кўриб, уларнинг парвариши билан банд бўлиб қолди. Катта- катта пул топиб, машинали бўлган эрини бирдан “ патагига қурт тушди”. Уйига сиғмай қолди. Ишдан бўшади, дегунча уйига ошиқадиган эр, энди уйга ортмай қолди. - Ҳм... Шоҳи... Иш кўпайиб кетди. Бугун текширувга борамиз. Мени кутманглар. Вазирликдан меҳмонлар келди. Кун ора келган эр унга яхши гаплар айтиш ўрнига суюкли хотинидан нуқсон излай бошлади. “Ёқамга яхши дазмол босмабсан”, “Овқатингни тузи паст”, “Бунча кампирга ўхшаб букчайиб юрасан”..... Шоҳида шуларни эсласа юраги сиқилади. Аҳир қачонлардир “менинг фариштам”, “Ўлаётган одам сен қилган овқатни еса тирилиб кетади” деган мақтовли сўзлар қаёққа кетди. Наҳотки ҳаётининг оғир дамларида суянч бўлган аёл эркакнинг пули ортган сайин бир буюмдай унинг учун кераксиз матоҳга айланиб қолса... Кейинроқ эшитди. Эри ўзидан ён икки ёш кичик рус қизга уйланиб олган экан. Ўғилли бўлишибди. Буни сезиб қолганини билган эр энди унга ошкора таҳдидини бошлади. Аёл шўрлик фақат эрини инсофга чақирар эди. -Дадаси, уч болангизни ҳурмати йўқми? Нега бундай қилдингиз? Болаларингизни келажагини ўйламадингизми? - Вайсайверма... Овозингни чиқарсанг, қорамни ҳам кўрмайсан. Мендан бир тийин ҳам ололмайсан. - Нима? Бу гап Шоҳидани жон- жонидан ўтиб кетди. Энди эри пуллик бўлиб қолибди-да. Эри диссертациясини ёқлаётганида олий маьлумотли ўқитувчи бўла туриб, икки жойда ишлаб, яна фаррошликни ҳам қўшиб, болалари билан қийналиб яшаган кунларини эслаб дод, деб йиғлаб юборай деди. Алами, хўрлиги келди. Дунёнинг юкини гарданига олган ер ўқи айланаверар экану, ҳаётда одам боласи давлат топган сари қалб кўзи ҳира тортиб бораверар экан. “Яхши топсак зорланмаймиз. Болаларимиз кемтиклик кўрмайди. Мингни берган тангри, бирини олиб, инсонга тирикликнинг бир камлигини ёдга солиб қўяркан. Қисмат эндигина кўксига шабода теккан аёлдан эрини, болаларидан эса ота меҳрини осонгина юлиб олди. Тўкисликнинг кемтик дил боласини камини тўлдиришга тадбиркор аёлнинг ҳам қурби етмаслигини англасада, эрини ортга қайтариб бўлмаслигини тушунгач, Шоҳида жаҳл отига минди: - Ўша алвасти биздан азиз бўлса, остонамизга қайтиб қадам босманг. Бизни унутинг! Муталибга шайтонни араваси чиройли кўринди. Шайтонни от ўрнида қамчилаб, болаларига “хайр” ҳам демай, “Хотин зоти қуриб кетгани йўқ. Дарахтни бир тепсам, ёнғоқни ўрнида ҳам хотин ёғилади. Сен эса эрсиз қоласан. Сенга ҳатто мукиллаган чоллар ҳам қиё боқмайди. Умрбод эрсиз ўтасан,- деди-ю, уйдан бадарға кетди. Омад, дегани эркак бошидан тилла танга сочиб ўтирадиган фаришта эмас экан. У бир келиб, бир кетаркан. Уни тутиб олган умрбод жони роҳатда яшаркан. Мағрурланиб ўзидан кетгани эса, ҳавойи ҳавасларга алданиб икки қўли бўш қолар экан. Муталиб давлати борида ҳалоли пок хотинини, пушти камаридан бўлган болаларини ҳам унутди. Ёш маъшуқаси Светлана учун эса кўкдаги ойни узиб беришга шай эди. Аммо, маъшуқанинг эркаликлари бир кун уни нажотсизлик дарёсига ғарқ қилди. Светлана бу - Шоҳида эмас эди. “Дадаси, борига сабр қилайлик” демади. Зеро, у бундай гапларни айтишни ҳам билмасди. -“Купи...”, “Обязательно приниси, если не можеш, я уйду богатому”.. Муталиб бу гапларни агар Шоҳидани оғзидан эшитса, албатта уни оғзи- бурнини қонга тўлдирарди. Аммо Светланага қўл текизолмайди. Уни тоифаси қонунни пеш қилиб, қўлига кишан урдиришдан тоймайди. Муталиб вақт ўтган сари хатосини тушунаркан, ўзидан жиркана бошлади. Шоҳидани фаришта аёл эканини англаган сайин қийноқлар уни ширин жонига қасд қиларди. Ёруғ дунё кўзига тор кўринди, дегунча, Шоҳидани олдига чопади. “ Бугун ҳам бир жанжал бўлган эҳтимол”, - хаёлидан ўтказаркан Шоҳида. Ойнадан кўчага қараганди, ташқарига эри шумшайиб унга нажотсизларча тикилиб турарди. Унга жуда раҳми келди. Шошиб елкасига ҳалатини ташлаб, ташқарига чиқди. - Яна жанжаллашдиларингми? -сўради Шоҳида. - Эй, -Муталиб қўл силтадию, сигарета тутатишга киришди. Ҳаётнинг найрангларига тушуниб бўлмайди. Бир жуфтлик эр- хотинликдан бегона бўлиб, сирдош дўстга айланиб қолдилар. -Шоҳи, бу кунингдан баттар бўл, дерсан. Сени шунча хўрлаб, яна дардимни сенга тўкаман. -Отам ўлишини билганимда бир чайча кепакка алиштирардим, -деган экан бир одам, - дея кулди Шоҳида. - Бемаҳал ит қутирар, пул топса эр қутирар, демайсанми? Улар бир муддат бир- бирларига тикилиб турдилар-да, ҳоҳолаб кулар эканлар, кўп қаватли уйлар оралиғидаги ўриндиқлардан жой олдилар. -Сени севганман-а. -Сизни бир кун кўрмасам ўша куни ақлдан озай, дердим. -Муҳаббатимиз шунчалик ўткинчимиди- а. -Йўқ. Ўзимиз ўткинчи. Муҳаббатимиз уйига ўтин ташиб, оловда куйдириб юбордик.- Шоҳида миннат қилиб, эрини дилини оғритиши ҳам мумкин эди. Аммо истамади. У Муталибни юрагини нимталаётган оғир туғённи кетказиш учун яна ҳазил қилди. “Ўзбек аёли бўлиш осонми? Атала ичсанг- ош, деб мақтанасан. Онанг йиғиб-териб олиб берган биттагина кўйлагингни эрим олиб берди, деб кериласан. Эрдан калтак еб, бузоқ сузди, дейсан. Касал бўлсанг, касалингни тан олмаган эринг этагини ёпиб, докторларни кўрсам жиним қўзийди, дейсан. Оиланинг шаьнини сақлаш учун мингта ёлғон айтиб, ўзинг шу ёлғонларни қулига айланасан. Шоҳида уч боласини чирқиратиб ташлаб кетиб, кўнгли ёш хотинни тусаган эрининг ҳозирги ҳолига ачинарди. Уни таъна- дашномаларсиз жимгина тинглади: -Шоҳи, мен сени қарғишингга қолдим. Пулсизлигимда ёнимда эдинг, пул топдим бегона бўлдинг. Яна чой-чақасиз қолиб, ёнингга келиб турибман. Эҳ, пушаймонликларимни ошнам билан оширади, душманларим билса тоширади. Жим юрсам ёрилиб ўламан. Шоҳида жим эди. Унинг ёдидан онасининг сўзлари бирма-бир ўта бошлади. “Дўстни дўстдан пул айиради. Яхшилик ҳатто душманларнинг ёмонликдан тўҳтатади. Оллоҳнинг марҳамати кенг. Яхшиликни пайида бўл”.У ўзини хўрлаган, орзуларини топтаган эрининг кўзларига жасорат билан кулиб қаради. Уйдан чиқаётиб, халатини чўнтагига солиб олган бир даста пулни эрига узатди. -Сизга асқотар... Муталиб шу лаҳзада бепичоқ сўйилгандек бўлди. Эр бўлиб бир аёлча мард бўлолмаган ўзини койир экан, пулни олмай кўзларига қалқиб чиққан ёшни яшириш учун Шоҳидадан узоқлашди.